100
@100 anladım. dediğin şeye benim şöyle bir açıklamam var: insan yaşayabilmek için hayatını beraber kurup kolektif hareket etmek zorunda. yani toplumsal bir canlı, uzatmaya gerek yok daha önce çok yazdım buralara. beraber yaşayabilmek için de insanların buna uygun davranması gerekiyor. yine daha önce yazmıştım bir yerlere, üç kişi toplanıp aynı eve çıksak mesela biz koymadan bazı kurallar meydana gelir. birbirimizi öldürmeyiz örneğin. neden? 1- kirayı iki kişi ödeyemez. 2- öldürmek doğal olsaydı birbirimize güvenemeyeceğimizden beraber yaşamaz ayrı hayatlar kurardık. böylece insan toplulukları var olduğu andan itibaren hiç düşünülmeden, uzlaşılmadan mecburi olarak bazı davranış biçimleri meydana geliyor. ahlak diye buna diyoruz, yüz binlerce yılda doğal bir gelişim ile ortaya çıkmış, temelleri bilinmeyen "geleneksel" kurallar. toplumların farklı yaşayışları olduğundan farklı toplumlara farklı kurallar gelişiyor bu çok uzun süre içerisinde. ama etik başkadır. etik, insanın toplumu inceleyerek bilimsel bir bakış açısıyla eleştirel gözle ele alarak bilinçli bir kurallar bütünü oluşturmasıdır. bilinçlidir yani kısaca. ayrıca ahlağa dönersek, dediğin konuda şunu kaçırıyorsun: ahlaklı olmak için okumak eğitim almak gerekmez. çünkü o eğitimi doğduğun andan itibaren alıyorsun. doğayı öğreniyor, çevrendeki diğer insanlardan insan olmayı ve insan içinde yaşamayı okusan da okumasan da öğreniyorsun. insanlar çocuklarını eğitirler, doğa da onları eğitir, toplum içerisinde yetişmiş olmak ahlak eğitiminin kendisidir zaten. bu yüzden "okul okumamasına rağmen ahlaklı ise doğuştan geliyor olmalı" diyemeyiz.